Dış gebelikte  Erken Teşhis Yaşam kurtarır

Dış gebelikte  Erken Teşhis Yaşam kurtarır

Dış gebelik, çeşitli faktörlerin etkisi ile döllenme ve yerleşme mekanizmalarında bozukluk sonucu meydana geliyor.

Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim boşluğu dışında yerleşmesidir. Daha geniş bir ifade ile döllenmiş yumurtanın farklı sebepler ile rahim iç duvarına tutunamaması, follop tüplerine veya dışarıda her hangi bir yere yerleşmesi , yerleştiği bölgeye uyum sağlayamaması sonuçta iç kanama ile sonlanmasıdır.

Dış gebeliğin görülme sıklığı %1’dir. 12. Haftaya kadar gebeliklerde anne ölümlerinin %9-13 oluşturur.

Dış gebelik yerleşim alanları:

  • ·         Follop tüpleri (tuba uterina)

  • ·         Abdominal (karın içi)

  • ·         Ovarial (rahim ağzı)

  • ·         Servikal (rahim ağzı)

Dış gebelik, çeşitli faktörlerin etkisi ile döllenme ve yerleşme mekanizmalarında bozukluk sonucu meydana gelir. Normalde yumurtlama esnasında tubanın fimbria deilen uç kısmı over üzerine yapışarak yumurtayı doğrudan doğruya tüp içine düşmesini sağlar. Yumurta bir takım olgunluk değişiklikleri geçirerek tüpün ampulle kısmında sperm ile buluşması sonucu döllenme meydana gelir. Oluşan zigot bölünmelere başlayarak blastokist kitlesi oluşur. Bu blastokist tubanım kasılma hareketlerive seröz vasıfta akıntının etkisi ile 3 günlük yolculuktan sonra rahime ulaşır. Bölünmeler devam eder takrben döllenmeden 6-7 gün sonra rahim mokazasına (endometriuma) yuvalanır. Embrionun üzerindeki troblastlar desidua ile temas eder. Gebelik tabakası denilen desideal altına gömülür. Böylece gebeliğin normal gelişmesi devam eder. Dış gebelikte döllenen yumurta rahim dışında uygun bir yerleşme ve geelik desiduası bulamaması nedeni ile trofoblastlar yerleştikleri doku ve damarları yırtarak hastanın yaşamını tehdir eden iç kanamaya sebep olabilir. Amaç hasta bu devreye ulaşmadan tanı koymak ve tedavisini yapmaktır.

Bu nedenle günü geçen ve gebelik şüphesi olan kimselerin;

Gebeliğin var olup olmadığnı,

Gebeliğin yeri ve hafta tespiti önemlidir.

Geçmişte gebeliğin ilk 3 ayında başta gelen ölümcül bir hastalıkken bu gün erken tanı koyma sayesinde tehlike olmaktan çıkmıştır denilebilir.

Dış gebelik bebeğin kaybedilmense neden olduğu gibi anne adayının yaşam ve üreme sağlının tehdit eden bir durumdur.

Dış gebeliği artıran faktörler:

  • ·         İltihabı hastalıklar;

  • Gonore klamidya enf. Salpenjitis tüberküloz pürperal enfek.

  • ·         Konjenital sekeller: tüp bozuklukları vs.

  • ·         Tümörler: rahim ve yumurtalık tümörleri endometriozis

  • ·         Tubal cerrahi

  • ·         Batın ameliyatları

  • ·         Çok partnerli cinsel yaşam

  • ·         Tüp bebek tedavileri

  • ·         Sigara kullanımı

  • ·         Vaginal duş

  • ·         Geçirilmiş dış gebelik operasyonu

  • ·         Ria kullanımı

  • ·         35 yaş üzeri gebelikler

  • ·         Tüp bağlanması

Dış gebelikte oluşan risk oranları :

  • ·         Dış gebelik operayonu geçirenlerde 10 kat

  • ·         Cinsel yolla bulaşan hastalıklarda 3-4 kat

  • ·         Tubal cerrahi işlemlerinde 6-7 kat

  • ·         Sigara içenlerde 2 kat

  • ·         Tüp bebek tedavisi 2 kat artmış risk

Klinik belirtileri:

  • ·         Dış gebeliğin henüz daha kesintiye uğramadığı erken evrede yani başlangıçta çoğu kez belirti ortaya çıkmaz. Bununla birlikte bazı hastalarda

  • ·         Adet gecikmesi

  • ·         Gebeliğin subjekif belirtileri (bulantı kusma vs.)

  • ·         Kasık ağrıları görülür.

Erken devrede görülen belirtiler:

  • ·         Genellikle gebeliğin 5-10. Haftalarında görülürler.

  • ·         Adet gecikmesi

  • ·         Düzensiz leklenme tarzında koyu kahverengi tarzında vaginal kanamalar

  • ·         Karın ağrıları: iddetli değişmek üzere karında önceleri alt bölgede olmak üzere keskin bıçak saplanır gibi gelip geçen bazen omuca vuran ağrılar genellikle de iç kanamalarda görülür.

  • ·         Mide bağırsak şikayetleri

Geç devre belirtileri:

  • ·         Çoğu kere karın iç gebeliklerde görülür.

  • ·         Karın ağrıları

  • ·         Mide barsak şikayetleri

  • ·         Bulantı, kusma , gaz oluması, kabızlılk

  • ·         Baygınlık yorgunluk halsizlik

En sık gözlenen klinik durum

(3’lü beliri)

·         Adet gecikmesi (AMENORE) vaginal lekelenme tarzında kanama kasık ve bel ağrısı

 

Dış gebelik tanısı nasıl konulur:

  • ·         Sorgulama

  • ·         Genel ve genital muayene

  • ·         Gebelik testleri (beta hCG)

  • ·         Ultrason

  • ·         Küldosentez

  • ·         Küretaj

  • ·         Tanısal laporoskopi

Adet gecikmesi ve alt batın bölgesinde ağrılar var ise beta hCG testi yanında trans vaginal ultrason yapılır.

Beta hCG>1200 ünite/ml ise transvaginal usg de gebelik kesesi rahim içinde gözükmüyor ise dış gebelik akla gelmelidir.

Yumurtalık komşuluğunda tüplerde gebelik ringi izleniyor barında (douglasta) serbest sıvı var gün aşırı yapılan beta hCG değeri aynı yada 1.5 kattan daha düşük artıyor ise tanı kesindir. Beta hCG döllenmeyi takiben 8-9.günlerde salgılanmaya başlar. 2 ye katlanma şu şekilde olur.

Beta hCG<1200……2-3 günde bir

1200-6000……3-4 günde bir >6000…….>4 gün den fazla aralıkta

Progesteron hormonu tayini de yapılabilir. Başlangıçta bu hormon beta hCG etkisi ile yumurtalıklardan salgılanır gebeliği plasenta görevi üstleninceye kadar  artarak devam eder. Değer  25ngr/ml altında olmaması gerekir. Tanı için günümüzde kiretaj ve küldosentez çok tercih edilmez.

Tedavi:

1.      Bekle gör yaklaşımı

Hastanın genel durumu iyi

Şikayerleri şiddetli değil

Beta hCg değeri <1000 ise hasta gün aşırı izlenmelidir.

2.      Medikal tedavi (ilaç tedavisi)

Tedavi için koşullar

  • Beta hCG değeri <5000

  • Tüpler intakt (sağlam)

  • Batın iç kanama yok

  • Gebelik kesesi var çapı <3.5cm

  • Gebelik haftası 6 haftadan küçük

  • Kalp atışı izlenmiyor

  • Hastanın vital bulgularının ve kan değerlerinin iyi olması

  • Methotraxate tedavi için kontrendikasyon olmaması

  • Merhotraxate (mtx)

  • Lokal tedavi: ultrason klavuzluğunda

  • Trans vaginal

  • Trans abdominall

  • Sistemik tedavi:

  • Single (tek doz)

  • Multiple (ardışık) doz

  • İlaç adale içine yada damar yolundan uygulanır.

  • Folik asit antagonistidir.

  • Tek doz uygulamada başarı oranı %84-94 dür.

  • Cidden yan etkileri vardır.

  • Bağışıklık sistemini etkiler.

  • Bulantı ve kusma ishal ağızda sitomatit yapar.

  • Mtx vücuttan  2-3 ay içinde atılır.

  • Tüplerin değerlendirtmesi için 2-3 ay sonra HSG çekilmelidir.

Cerrahi tedavi:

Cerrahi tedavi için koşullar:

  • Gebelik kesesi bozulmuş yada bozulmamış

  • İç kanama var

  • Genel durum kötü

  • A.laporoskopik yaklaşım

  • a1) Linear salpingostomi

  • a2)Salpinjektomi

  • B.Laparotomi

  • B1)Linear salpingostomi

  • B2) Salpinjektomi

  • B3) Fimbrial milking (ekspresyon)

error

Bu blog yazısını beğendin mi? Lütfen paylaşalım :)