Gebelikte Şeker hastalığı

Gebelikte Şeker hastalığı

(Gestasyonel Diabetes Mellitus)

Hamilelik şekeri genellikle gebelikten sonra ortadan kalkar. Bunun için doğum sonrası dengeli ve sağlıklı beslenmek gerekir, yapılmazsa uzun sürede: hastalık (şeker)geri gelir. Hamilelikte geçici şeker hastalığı gelişen insüline tedavisine geçilen kadınların %5 yıl içinde %50 sinde diabet geri gelir. Diyetle kontrol altına alınmış hastalarda ise takip eden 10-15 yıl içinde %60’nda diabet gelişir.

Şeker hastaları artık sağlıklı bebek doğurabilmektedirler. Dünya sağlık örgütünün tanımlamasına göre, insülin salgılanmasında veya insülin etkisindeki bozukluğa bağlı olarak oluşan hiperglisemi ile karekterize karbonhidrat, lipit ve protein metabolizma bozuklukları ile bir grup metabolik hastalıklardır. Gebelik şekeri gebelik sırasında başlayan veya ilk kez fark edilen glukoz intoleransıdır.

Gebelikte artan seks hormonları kan şekerini yükseltir yani gebelik diyabetejonktir. Kan şekeri yükseldiğinde normalde pankreastan insülin salgılanır. Şeker hemen regüle edilir. Pankreas bezi bazen bu duruma cevap veremez kan şekeri yükselir. Yükselen kan şekeri anne karnındaki bebeği olumsuz etkiler. Anne bazen şekerin yükseldiğinin farkında varamaz. Zira belirtiler ortaya çıkmamıştır. Kan şekeri ölçüldüğünde ortaya çıkar.

Hamilelik şekeri genellikle gebelikten sonra ortadan kalkar. Bunun için doğum sonrası dengeli ve sağlıklı beslenmek gerekir, yapılmazsa uzun sürede: hastalık (şeker) geri gelir. Hamilelikten geçici şeker hastalığı gelişen insülin tedavisine geçilen kadınların 5 yıl içinde %50 inde diabet geri gelir diyetle kontrol altına alınmış hastalarda ise takip eden 10-15 yıl içinde %60’nda diabet gelişir. Gebelerin yaklaşık %7’sinde şeker hastalığı görülür genellikle 24-42. Gebelik haftalarında ortaya çıkar. Son 10 yılda Türkiye’de gebelikte şeker hastalığı 2 kar artmıştır. Bu artışın nedenleri;

Yüksek risk faktörleri

  • ·        Genetik yatkınlık (ailesel)

  • ·        Vücut kitle indeksi (BMI)>25 OBESITE

  • ·        Kronik sedanter yaşam tarzı

  • ·        Önceki gebeliklerde diabet öyküsü

  • ·        İri bebek doğurma ya da ölü doğum yapma öyküsü

  • ·        Dis lipidemi, hipertansiyon ve polistik over hastalığı

Düşük risk faktörleri

  • ·        25 yaşından genç gebeler

  • ·        Gebelik öncesi normal kilolu olmak

  • ·        1.derecede akrabalarda diabet olmaması

  • ·        Kötü doğum hikayesi olmaması

Diabetes mellitus sınıflanması

Tip 1 DM: ankresata beta hücre harabiyeti + mutlak insülin yetmezliği, Tip 2 DM: İnsülin direnci + relatif insülin eksikliği,

Diğer Spesifik diabete tipleri:

Gestasyonel diabetes mellitus:

Gebeliklerde düşük risk faktörleri var ise : glukoz yüleme testi 24-28. Gebelik haftalarında yapılır. Tüksek risk faktörleri özelliği taşıyor ise 100 gr glukoz testi hemen beklenilmeden yapılır. Taramada kan şekeri 180-299 mg/dl ise OGTT yapılmaz, hasta şeker hastası olarak kabul edilip. İnsülin tedavisine başlanır.

Yüksek risk grubunda olan hastaya önce basit olan 50 gramlık şeker 200 mlt su ile sulandırılıp günün her hangi bir diliminde (saat 08-14 arasında) içilir 1 saat sonra kan şekerine bakılır bu işlem çin aç kalmaya gerektor ölçülen değer <140 mg/dl altında ise sorun yok şayet >140 mg/dl üzerinde ise 100 gr yada 75 gr şeker ertesi günü aç karnına içilerek 1. Saat 2.saat ve 3.saatteki kan şeker seviyeleri ölçülür.

AKŞ 1.saat 2.saat 3.saat

100 gram glukoz <95<180<155<140

75 gram glukoz <95<180<155

Gebelik şeker yüksekliği diyebilmek için bu değerlerin en az 2’sinin yüksek olması gerekir.

Gebelikte kan şekeri tedavi edilmez ise;

  • ·        Anne de erken safhada problem çıkmasa bile bebekte, iri bebek olasılığı artar.

  • ·        Zor doğumlar bebek yaralanmaları sıkça yaşanır

  • ·        Sezaryen oranı artar.

  • ·        Doğum sonu bebekte hipoglisemi (düşük kan şekeri)akciğer olgunluğunun oluşmaması ve solunum güçlüğü

  • ·        Kanda biküribin seviyesi artması

  • ·        Sarılık görülmesi

  • ·        Gebeliğin 5-8. Haftalarında anomali riski artışı

  • ·        İntra uterin gelişme geriliği

  • ·        Polıhidramnıos (amnion suyunun fazlalığı)

  • ·        Enfeksiyonlar

  • ·        Ölü doğum

  • ·        Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi)

  • ·        Plasental bozukluklar

Gestasyonel Diabetes Mellitusta amaç,

Aşağıdaki fiziksel ve laboratuar parametreleri sağlamak olmalıdır.

Hba1C<%6.5

Açlık kan şekeri 60-90 mg/dl

Kan basıncı 130/80 mmHg

Tokluk kan şekeri

1.saat<140 mg/dl

2.saat <120 mg/dl lipidler

TRİGLİSERİD <150

LDL <100

HDL>40

Gebelikte diabetin tipi ne olursa ise olsun anne ve bebeğin sağlığı ve gebeliği miadına kadar iyi götürülmesi için olumsuzlukların önlenmesi gerekir bunlar sağlanır ise anne ve bebek ölümleri en düşük seviyeye inecektir. Gebeliğin başlangıcında yüksek salgılanan  estrojen progesteron hormonları insülin seviyesini arttırır bu nedenle gebeliğin bu döneminde kan şekeir düşük seyreder. Gebeliğin 2. Yarısından itibaren plasentadan salgılanan HPL hormonun diabetojenik etkisi ortaya çıkar. Bu hormon insülin kaslardaki hücre tutulumunu bloke eder insülin etkisiz kalır. Şeker kullanılamaz enerji kaynakları başka kaynaklardan yağlar proteinlerden temin edilir bunların yakın ürünleri olan keton cisimleri kanda artar keton cisimcikleri fetusa geçip teratojenik (anomali) etki oluştururlar.

Gebelik izlemi nasıl olmalı

  • 12 . hafta kadar ayda 1 kez 2li test ve NT ölçümü

  • 16-22. hafta ayda 1 kez 2. Düzey ultrason kalp taraması gerekir ise fetal eko

  • 24-28. hafta ayda 1 şeker yükleme testi

  • 32-36. hafta ayda 2 kez

  • 38-39-40-41. hafta her hafta 4 kez

  • 41+3- 42+6. Hafta 3 günde bir

  • Fetal risk oluşturacak annede kan şekeri saptanması

  • Hastanın kendi başına kan şekeri izlemesi

  • İnsülinle tedavi gören gebelerde yemek sonrası (tokluk) şeker takibi

  • İdrarda şeker takibi yarasızdır diyette yetersiz beslenen hastaların takibi için drarda keton yapılabilir.

  • Tansiyon ve idrarda protein atılımı düzenli takip edilmelidir.

  • Doğum öncesi fetal iyilik haleleri testleri

BEBEK HAREKETLERİNİN İZLENMESİ

NST

BİOFİZİK PROFİL

CST

38. haftadan sonra doğum planı ve annein rolü konuşulmalı yönetim ve tedavi

Amaç: annenin sağlığını korumak gebelik süresince oluşacak komplikasyonları en alt düzeye indirgemek canlı ve sağlıklı bebek elde etmektir.

Burada iki önemli durum var

  • 1.si diabeti aşikar olan ve gebe kalan bir kadın

  • 2.si diabeti olmayan gebelikte diabeti ortaya çıkan kadın

Gebe olan kadın hangi tip diabete uyar ise ona göre tedavi edilir.

Tip 1 diabette başından beri insülin kullanılmaktadır tip 2 diabet diyetle idare eden veya oral anti diabetik ilaç alanlar.

Gestasyonel diabetes mellitusta

Hasta:

Kadın doğum uzmanı

Çocuk hastalıkları uzmanı

Diyetisyen

Endokrinoloji uzmanı ekip tarafından izlenmeli

Hastaların tümüne uygun beslenme rejimi düzenlenmelidir. Bu rejim 3 ana 3 ara öğün şeklinde olmalıdır. İdeal ağırlığına göre 30-35 k.kal/kg bir diyet tanzim edilir. Günlük bazal besin ihtiyacına +300 kalorilik ek gıda +30 gr ek protein +30-60 mg elementer demir +400mgr calcıum ilave etmek gerekir.

Normal kan şekeri seviyesine uklaşmak ve sağlamak tek başına diyetle mümkün değidir. Ayrıca egzersiz programı dahil edilmeli psikolojik stres kontrol altına alınmalıdır. Alkol ve sigara içilmemelidir.

Diyetle kan şekeri regüle edilmeyen gebelerde

Açlık kan şekeri >105 mg/dl

Yemek sonrası 1. Saat kan şekeri >155 mg/dl

Yemek sonrası 1. 2. Saat kan şekeri >130 mg/dl ise insülin tedavisine geçilir.

En güvenli anti diabetik ajan İNCÜLİN dir. Oral tabletler güvenli değillerdir. İnsülin tedavisi alan hastalar kendi başlarına;

Haftalık günde 4 kez

Açlık,

Kahvaltıdan 1 veya 2 saat sonra

Öğle yemeğinden 1-2 saat sonra

Kan şekeri takibi yapılmalıdır. Doz artımı yapılacak ise en fazla %20 seviyede olmalıdır.

Gebelik planlı ise insülin tedavisine 1-2 at önceden başlanmalıdır. Zira gebeliğin 5-8. Haftalarından yüksek şeker seviyesi fetal anomali oluşturur.

Doğum:

Erken doğum eylemine gbelik diabeti değil gelişen komplikasyonları sebep olur. Komplikasyonlar gelişmemiş ise sıkı takip gerektiren biofizik profil skorlama testlerine 36. Haftadan itibaren başlanmasında sakınca yoktur.

Gestasyonel diabetes mellitus tek başına sezaryen sebebi değildir. Ancak:

Bebeğin tahmini ağırlığı 4500 gr üzerinde;

Vaginal muayenede pelvis uygunsuzluğu

Bebek makat gelişi ise sezaryen planı yapılır.

Doğum esnasında human kısa etkili human insülin kullanılır.

İnsülin dozu kan şekeri seviyesine göre ayarlanır.

Doğum sonrası 6. Hatada kan şekeri seviyesi yeniden kontrol edilmelidir. Kan şekeri normal ise kontroller 3 yılık aralıklarla olmalıdır.

error

Bu blog yazısını beğendin mi? Lütfen paylaşalım :)