Hiperandronojenizm Hirşitizm (Kıllanma)

Hiperandronojenizm – Hirşitizm

(Kıllanma)

Hirşitizmin en sık nedeni polikistik over sendromudur. (PKOS)

PKOS: Gelişim ve üreme çağı dönemi en çok görülen endokrin hastalığıdır. Hirşitizmin ana sebebi olduğu gibi anoülutuvar siklüsler nedeni ile en sık infertilite sebebidir.

Polikistik over tanısında şu üç kriter önemlidir. Bu kriterler Roterdam kriterleri adı ile anılmaktadır.

  • Hiperandronojenizm

  • Oligomenore,

  • Amenore

Ultrasonda PKO görünümüPatolojisi:

PKOS lu hastaların %30’unda total testesteron seviyesi yüksektir. %70’inde Hirşitizm(Kıllanma) görülür.

İntra uterin hayatta androjene maruziyet yaşan fetüslerde

Gonodotropin sekresyonu

Steroidogenez

Follikilogenez

İnsülin metabolizmasını etkileyerek ilerde PKOS’a neden olacağına dair litaratürde güçlü kanıtları içeren bilgiler çokça görülmektedir.

Hiperandronejizimi iki başlık altında inceleyebiliriz.

1. Biyo kimyasal olarak

Artmış serum androjen seviyesi.

2. Klinik olarak

Erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da kalın koyu terminal kıllar artmaktadır.

Hiperandronejizim ile ilgili tanımlamalar

Virilizasyon

      Yüksek androjen seviyesi

     Over(adrenal dokudan androjen salgılayan tümör yada             hipertekozis durumu.

    Ses kalınlaşması kliteromegali, hirsitizm, amenore

    Akne, kas kitlesinde artış, Memede atrofi (küçülme)

    Alopesi (kelleşme)

Hipertirikozis

Vellus tipi kıllanma artışı

Lanugo:(Ayva Tüyleri)

 Fetüs ve yeni doğanların vücutlarındaki vellus tipi kıllanma.

İstenmeyen tüyler:

Bireyi rahatsız eden seyrek tüyler.

Hiperandojenimi (androjenin kanda artışı) kaynağı ve tipleri

Salgılayan organlar

Anderanal korteks overler

Çeşitleri

Testesteron :

                      %25 Over

                      %25 Adrenal

                      %50 androsteneoidon kaynaklıdır.

Androsteneoidon

                     %50 over

                     %50 adrenal

DHEA        

                     %20 over

                    %50 adrenal

                    %30 DHEA –S kaynaklı

DHEA-S 

                   %100 adrenal kaynaklı.

Testereron erkekte normal değerleri 200-800 ng/dl dir.

Testesteronun %78’i SHBG , %19’u Albümüne bağlıdır. %3’ü ise serbest testesteron olarak dolaşımda kalır.

Kadınlarda testesteron normal değerleri 20-80 ng/dldir.

Hirsutizin olmayan kadınlarda testesteron  kanda %80 SHBG  %19’u albümde %1’i serbest olarak bulunur.

Hirsutismuslu kadınlarda (PKOS)

%70 SHBG

%19 albümünde

%2 serbest olarak bulunur.

%2’lik serbest testeronun artan %1’lik bölümü kadında kıllanmayı sağlayan dozdur.

Hirsutizm toplumda %5-10 oranında görülmektedir. Hastalar doktora genellikle kıllanma nedeni ile başvururlar. Ancak altta yatan esas neden endektojonik problemlerdir.

En sık PKOS ‘da 2. Sırada ise sebebi bilinmeyen patolojilerde hirsutizm görülür.

Tanı:

Etiyoloji

PKOS

Sebebi belli olmayan

21 hidroksilaz enzim eksikliği

Andojen salgılayan over tümörü

Adrenal tümörler

Overian hipertikozis

İnsülin rezistans sendromu

Cushing hastalığı

İlaçlar

Akromegali

Hipotroidi

Hiperprolaktini

Hirsutizme sebep olan ilaçlar

Anomalik steroidler

Danazol (Danacrin)

Metildopa (Aldomet)

Reserpine (Serpasil)

Testesteron

Phenytoin (Dilantin)

Ayırıcı tanı:

PKOS

Ultrason, progesteron, FSH, Prl,TSH, androjen

Konjenital adrenal hiperplazi (KAH)

17-OH progesteron >200ng/dl

Andojen salgılayan over tümörü

Total Testesteron >150ng/dl

Androjen salgılayan adrenal tümör

DHEA-S >700ng/dl

Cushing sendromu

Kortizon yüksektir.

İdyopatik hirsutizm

Düzenli adetler

Normal adrojen seviyesi

Hirsutizm mevcut

Ultrasonda polikistik over görünümü.

Tedavi

Tedavide ana prensipler daha fazla kıl çıkmasını engellemek için kandaki androjen seviyesi düşürmek.

Verilen tıbbi tedaviyi (ilaç) çıkmış mevcut olan kılları yok etmez.

Klinik iyileşme 6-12 ay içerisinde görülür.

Medikal tedavi ile maksimum etkiye ulaşıldığında var olan kılların yada akne gibi lezyonların kalıcı kozmetik metotlar ile ortadan kaldırılması. Lazer epilasyon.

İlaçlar:

Konbine oral konroseptifler (doğum kontrol hapı)

Düzenli adet görmeyi sağlar.

Overde androjen sentezini azaltır.

Östrojen SHBG seviyesini arttırır.

Artan SHBG kanda artmış olan serbest testesteronu bağlar. Kıl kökleri daha az androjen etkisinde kalır.

Gebelikten etkin ve güvenli korunma sağlar.

Kombine doğum kontrol hapları

EE+P ———-LH azalır ——– androjen üretimi azalır.

EE—-SHBG yükseltir—— testesteron bağlanması artar. Böylece serbest testesteron kanda azalmış olur.

Progesteron —-Androjen resepterlörüne bağlanarak

 5alfa – rediktas enzimini hibe ederek serbest testesteronun aktif haza geçmesini engeller.

GnRH agonistleri

Analoklar GH seviyesini azaltır. Böylece androjen üretimi düşer. Bu hormon gececi menepoz ve kemik kaybına neden olduğundan uzun süre kullanım kısıtlılığı vardır. Genelde kullanım alanı postmenopoz dönemdir.

Eflormitin hidroklorit

Ornitin dekarboksilas enziminin irreverzibıl inhibitaridur.

Bu enzim saç foliküllerinin büyümesi için gerekli enzimdir.

Kıl büyümesini yavaşlatır.

Yüze 2*1 günlük uygulama yapılır.

Tedavi süresince etkindir.

Eflorin %13.9 krem 30 gr

Androjen reseptör antagonistleri

Yan etkileri görülebilir.

Menoroji erkek fetüslerde psodohermofradizim

Reçete dışı kullanılmaktadır.

Spironolaktom (Aldaktone)

Potasyum tutucu bir diüretik bir üründür.

Anti andojendir. 50-100 mg oral tabletleri 2 kez kullanılır.

İlaç DHT’nin ciltteki reseptörlere bağlanmasını engeller.

Over ve adrenalde androjen sentezini engeller.

SHBG sentezini arttırır.

Testesteronun idrar ile atılımını sağlar.

5 alfa retüktas aktivitesini azaltır.

İlaç ACE inhibitarlari ve ANSAİD ilaçlar ile birlikte kullanılmamalıdır.

Siproterorone asetat (androcur)

50-100mg tabletleri var. 5 alfa redüktas inhibitarüdür.

Finansteride (proskar)

5 mg tabletleri var. Testesteronun DHT ye dönüşümünü engeller.

1 mg tabletleri erkeklerde alopasi 5 mg tabletleri hirsutizmi ortadan kaldırır.

Depilasyon 

Kılların yüzeysel olarak temizlenmesi (tıraş, ustura, vs.)

Epilasyon

Kılların gövdesi ve kökü ile çıkarılması

(Lazer, ağda, elektoniz, iple çekme, vs.)

Laporoskopik over drilingi

Hirsutizm üzerinde olumlu etki gösteren kanıt yoktur.

Gebelik ve hirsutizm

İntra uterin hayatta kız fetüsler androjen maruziyetine 7-12 hafta arasında kalırsa labiyal fizyon ve klitoromegali

>12 hafta üzeri fetüslerde klitomegali görülür.

Etyoloji

Overlerde tekkallütein kistleri

Overde kuru kemberg tümörü sertoli leyding tümörü

Adranelde adonom ve kanser

Plasental anomotaz enzim eksikliği

Böyle annelerin fetüslerinin erken dönemde (intra uterin )

Metarnel kandan cf DNA tarama testi yapılarak cinsiyet tayini yapılmalı. Zira bu fetüslerde ilaç tedavisinin olmadığı cerrahi tedavinin 2. Trimesterde yapıldığı tekaluteil kisti yada lutuoma varsa cerrahiye gerek olmadığı.

Özet olarak

Hiperandronejizm:

Kozmetik ve endokrinoljik bir sorundur.

Klinik tablo olarak hirsutizm hiperandrojenini olabilir.

Bulgular olarak hirsutizm akne alopasi ses kalınlaşması virilizasyon en sık nedeni ilk sırada PKOSdur.

Hirsutusmun tanısı fiziksel muayene ile konur.

Hiperandrojeni tanısı kanda total testesteron DHA-S 17. OH progesteron bakılması

Hızlı gelişen hirsutizmus viriliasyon var ve hasta menopozda ise tümör araştırılmalı.

Tedavi 6ay -1 yıl OKS +antiandrojen+epilasyon/Depilasyon

 

error

Bu blog yazısını beğendin mi? Lütfen paylaşalım :)