Obstetrik ultrason – Gebelik Ultrasonu

Obstetrik ultrason – Gebelik Ultrasonu

Obstetrik  ultrasonu, gebelik takiplerinde yapılan ultrasona verilen isimdir. Cihaz fetüse ve eklerine ait görüntüleri monitöre yansıtır yansıyan bu görüntüler ekranda incelenir. Ultrason cihazı ana gövde, pror (transuder), monitör, kamera ve printerden oluşur. Ultrasonun temel amacı dokuya temas eden proptan yayılan ses dalgaları değişik dokulardan değişik oranlarda ve tonlarda yansıyarak alıcıya geri döner. Bu yansımalar, bilgisayar ortamında işlenip görüntüye dönüşür. Bu görüntülere bakarak organların normal yada patolojik olup olmadığına karar verebilir.

Ultrasonografi fetüsün değerlendirimesinde adeta vazgeçilmez tanı aracıdır. Gücenli ,etkili ve ucuz bir yöntem olarak kabul edilir. Ultrason 18-22. Gebelik haftaları arasında bebeğin tüm organ ve dokularının ayrıntılı incelenmesi olanağı verir. Bu dönemde yapılan renkli ultrason , ikinci düzey tarama, detaylı , ayrıntılı terimlerin hepsi aynı anlamı ve işlemi ifade etmektedir.

Detaylı ultrasın fetüsün tüm organ ve dokuların gelişmesini tamamladığı 18-22. Haftalarda yapılır. Zira bu dönemde saptanan anomalilerde gebelik sonlandırılması açısından tıbbi olanak sağlamaktadır.

İyi cihazlar kullanılmasına detaylı tarama yapmayı, deneyimli ultrasonografist olmasına rağmen doğuma bağlı kusurların ancak %70-80’i fark edilebilir. Ayrıntılı tarama 18-22 . gebelik haftalarında çözünürlüğü yüksek , 3. Kuşak gelişmiş cihazlarla ile 15-20 dakika içerisinde tamamlanır.

Ultrason tarama kılavuzu

BPD: bebeğin şakakları hizasında alınan kesiti yatay milimetrik çapıdır. 12 haftadan sonra 26’ncı haftaya kadar gebelik haftasını en güvenilir belirleyen ölçüdür. 7 gün hata payı ile gebelik yaşını verir.

HC; BPD kesitinde bebeğin baş çevresini milimetrik ölçümüdür. BPD’nin çok ufak yada çok yüksek ölçülmesi durumunda baş büyüklüğü hakkında değerli bilgiler verir.

AC;hemen kalbin altında alınan bir kesitte bebeğin karın çevresinin milimetrik ölçümü olup hata payı nispetten yüksektir. Özellikle diğer parametreler ile uyumsuz olduğundan önemi vardır.

FL; femur kemiğinin ölçümüdür. 26’ncı gebelik haftasından sonra gebelik haftasını belirlemede en güvenilir ölçümdür. Gebelik haftasını 10 gün hata ile belirler.

Detaylı ultrasonda pek çok majör anomali saptanabilir. Anomalilerin %100 ‘ü saptanmaz. Bu oranı aşağı çeken pek çok neden vardır. Bunlar amniyon mayi miktarı (bulunduğu su) , fetüsün pozisyonu, annenin vücut yap oranı gibi, tüm bunlardan çıkan netice detaylı ultrasonun normal olması bebeğin kesinlikle sağlıklı olduğu anlamına gelmez.

Ultrason en erken , beklenen adet tarihinden 1-2 hafta sonra veya aşka bir ifadeyle beta- hCG değeri 1200-1500 ünite üzerine çıktığında yapılır. Gebeliğin rahim içinde olup olmadığını sayısı belirlenir. Bunun haricinde gebelikte yapılan rutin ultrason kontrolleri 18-22 haftalarda detaylı, 34. Haftada bebeğin duruş ve durumu hakkında bilgi edinmek için yapılır. Ülkemizde ultrason gebeliğin her ayında yapılmaktadır. Bununda yanlış bir uygulama olmadığını söyleyebilir.

Transvaginal ultrasonda (vagina içerisine) prop vagina içerisine konulur. Uygulama kolay ağrısız olup düşüğe neden olmaz. Bebeğe zararı yoktur, bu şekilde yapılan ultrasonda jinekolokik hastastalık ve patolojiler, infertilite kusurları, yumurta takibi, gebeliğin ilk 3 aydaki delişimi takip edilir. Bu işlem için mesanenin dolu olmasına gerek yoktur aksine boş olması istenmektedir.

12.haftadan sonra BPD (kafa çapı) değerleri olmaya başlar. 1. Trimester kalp atımı ve sayısı mutlaka ölçülmelidir. 90 atım /dakika altında ise abortus (düşük) riski artmıştır.

-gebelik testi pozitif (+)

-gebelik kesesi ultrasonda izlenmiyor

-son adet tarihine göre 7 hafta

– beta hCG 2000 in altında ise dış gebelik düşünülmelidir.

Gebelikte ultrason ile nelere bakılır ?

  • –      Bebeğin yeri

  • –      -fetüsün sayısı, geliş şekli ve duruşu

  • –      -plasentanın yerleşim alanı

  • –      -amnion sıvı miktarı

  • –      -bebeğin taramadaki anomalilerin tespiti

  • –      – gebeliğin yaşı

  • –      -anneye ait kitle ve kistlerin tespiti

  • –      – rahim ağzı uzunluğuna bakılır

–      Transvaginal ultrasonda gebelik kesesinin görülmesi beta hCG değerinin 1200-1500 ünite olması, abdominal ultrasonda bu değerin 5000 ve üzerinde olması halinde görülür. Kese içerinde 6. Haftada embriyo, 6.2 de kalp atışı 8. Haftada bebek hareketleri izlenebilir. 1. Trimesterde bebeğin yaşını en doğru tespiti CRL (baş popo uzunluğu) ölçülerek yapılabilir. Burada hata +/-3-7 gündür.

–      1.trimester yani ilk 3 ayda ikili test için ende kalınlığı ölçümü, burun kesimiği varlığı ve yokluğuna bakılması önemlidir. Transvaginal ultrasonda en erken saptanan gebelik çapı 4.5-5 haftaya tekabül eder yani beklenen adet tarihinden 1-2 hafta sonra yapılan ultrasonu ifade eder. Gebelik kesesi 20 mm ‘ye ulaşınca abdominal ultrasonda görülebilir. Kese 25 mm’ye ulaşınca embrio görülür. Yolc-sac , intra uterin gebelik tanısını kesin koydurur. Gebelik yaşı tayini en iyi ve en doğru crl ölçümü ile 5.7-12. Haftalarda 2-3 gün hata ile yapılır.

–      2. Ve 3. Trimester fetal iyilik halini tespiti, 2. Düzey ultrason ve anomali tayini, bebeğin duruş, geliş ve pozisyonu bu trimesterde yaş tayini en doğru değerlendirmenin BPD (baş çevresi) FL ( uyluk kemik çapı) AC (karın çevresi) ölçümü ile yapılır. 3’lü test için ölçümler yapılıp, kan alınarak risk tanımlamasına gidilir. 20-22. Haftalarda gerekirse fetal EKO ile kalp anomalisine bakılır.

  • –      Merkezimizde fetüsün iyilik hali tespiti için

  • –      -Fetal USG

  • –      -Biyofizik skorlama

  • –      -NST

  • –      Doppler ultrason

  • –      Detaylı ultrasona şu durumlarda başvurmaktadır.

  • –      -rutin ultrason incelemesinde anormalilik şüphesi

  • –      -birinci kuşak akrabalarda anomalili bebek varlığı

  • –      -ikili, üçlü yada dörtlü testte yüksek değer,

  • –      AFP seviyesinin yüksekliği

  • –      -anne yaşının 35 üzeri olması

  • –      -annenin şeker hastalığı

  • –      -annenin geçirdiği anfeksiyonlar

  • –      -gebelikte ilaç kullanımı

  • –      -X-Ray röntgen kısıtlılığı

  • –      -amnion sıvı azlığı

–      -ailenin aşırı ultrason isteği

 

Bu taramada amaç fetüse ait organ anomalilerin aranması ve kromozom anomalilerinin bulguların ortaya çıkarılması, minör anomaliler canlı doğrumların %15’inde görülürç yaşamsal sorun çıkarırlar.

2. ve 3. Tirmesterde gebelik takiplerindei, ultrasonda BPD, AC, FI, Hc mutlaka ölçülmeli , plasenta lokalizasyonu tespit edilmeli, başın pozisyonu belirlenmeli, en büyük pakette vertikal uzunluk 2cm üzeride olmalı eğer 1 cm altında ise ciddi amnion suyu azlığı by durumda böbrekler normal ise oligohidroamniyoz varlığını fetüsün dismatre olduğunu gösterir.

Amnion mayi normal ise intra uterin gelişme geriliği ekarte edilemez. Ultrasonun normal olasılığını artırır. Bu tirmesterde anomali taraması ve umlikal kort taraması yapılır. İkiz gebeliklerde büyüme simetriktir. 5mm!lik sapmalar normaldir. 30. Haftaya kadar büyüme tek gebelikte olduğu şekilde gider. Bu haftadan sonra büyüme yavaşlar. FL en az etkilenen değerdir. Bpd ölçümü 12. Haftadan sonra yapılır. 26. Haftaya kadar 1.6 hafta bundan sonraki ölçümlerde yaşı, 3-4 hafta hata ile belirlenir. AC yaş tayininde ölçümler arasında en az doğru olanıdır.

Prenatal tanıda temel olan hayatla bağdaşmayana veya bebeğin normal yaşam sürmesine engel olacak anomalileri saptanmasıdır.

Kısaca ultrasonda ana noktalar

  • -obstetrik ultrason gebeliğin her döneminde kullanılabilir.

  • -gebelik yaşı en iyi 1. Trimester CRI ölçümü ile yapılır.

  • -3.trimesterde fetal ölçümlerde hata payı yüksektir.

  • -intra uterin gelişme kısıtlılığı tanı ve takibinde ultrason temel yöntemidir.

  • -Ac ve fetal ağırlkta azalma en temek görülen bulgudur.

 

 

error

Bu blog yazısını beğendin mi? Lütfen paylaşalım :)