OHSS (Yumurtalıkların aşırı uyarılması)

OHSS infertilite tedavisinde yumurtalıkların uyarılması için kullanılan fertilite ilaçlarının oluşturduğu bir iyatrojanik tablodur.

 Bu ilaçlar:

• Klomifen sitrat

• hCG

• hMG

• FSH gibidir.

İki tipi vardır.

• Erken OHSS: hCG verilmesinden 3-7 gün sonra ortaya çıkan tablodur.

• Geç OHSS: hCG verilmesinden 12-17 gün sonra ortaya çıkan tablodur.

Erken OHSS tedavisi daha kolay ancak bu dönemde gebe kalınırsa tablo birden ağırlaşmaktadır.

OHSS de görülen tablo

• Overlerin aşırı büyümesi multiple kistler (Follikül, ruteal)

• Over dokusunda hemoraji ve ödem

• 3. Boşluklara (plevral, peritoneal, perikardiyal) akut sıvı geçişi

OHSS Tipleri

1-Hafif form       %8-15

2-Orta form        %1-7

3-Şiddetli form   %1-1,8

En tehlikeli olanı şiddetli formudur.

OHSS ETKENLERİ

Cytokinler

• IL-1

• IL-2

• IL-6

• VEGF

• TNFa

Burada esas rol oynayan yani tetiği çeken VEGF (Damar içi büyüme faktörü)’dir. Bu madde kapiller (Kılcal) geçirgenliği arttırmaktadır. Bu esnada hCG verilir ise tetik çekilmiş ve OHSS tablosu başlamış olucaktır. Damar geçirgenliği artınca üçüncü boşluklara sıvı kaçağı (Ascit) görülür. Bu esnada anjiyotensiz salgılanır bu maddede böbreklerden sıvı atılımını engeller.

OHSS patojenezi tablosu.

        

 

 OHSS belirtileri

Karın ağrısı

Kilo alma

Karın çevresi genişlemesi

Ultrasonda overlerin büyük ve kistik görünümü

Bulantı, kusma, ishal

Ultrasonda karında asit saptanması

Hidrotoraks perikardiyal sıvı toplanması

Hemokonsantrasyon (kanın koyulaşması)

Kanda sodyum seviyesi düşmesi

Potasyum seviyesi artması

 Hipovolemi (Damar sıvısı azalması)

Oliguri

Karaciğer fonksiyon bozukluğu

Tromboembolik olaylar

OHSS Önleme

Uyarılan siklüs iptal edilir.

GnRH  agonist verilmesi

hCG dozu düşürülmesi

Human albümün solisyonu veya hidroksietil starch (Nişasta)

Dopomin angonistleri

Embriyo dondurma

Diğer ilaç tedavileri

Human albümün verilmesi plazmada onkotik basıncı arttırarak sıvının damar dışına kaçmasını engelleme üzerine planlanmıştır.

50 gr albümün 15 dk 800 ml sıvıyı damar içine geri döndürecektir.

Albümün solisyon yan etkileri

Viral enfeskiyon geçişi

Bulantı kusma

Ateş reaskiyonu

Alerjik reaksiyon

Hidroksietil starch solisyonu onkotik basıncı arttırır.

Damar içi hacmini genişletir. Serumun yarı ömrü 10 saattir. Trombasit agregasyonu engeller. Bir kerede 1000 cc kullanılabilir. Daha fazlası risk oluşturur.

Dopamin antagonisti olarakta cabergol (Dostinex)

hCG verildiği günü başlanır. 1 mg doza çıkılır. 8 gün devam edilip kesilir. Kabargolinin etkileri

pozitif inotrop etki

Renelkan kan artışı

Vazodilatasyon etkisi

VeGF etksini durdurma.

 OHSS nin izlenmesi

Fizik muayene

Tam kan sayımı

Bun, kreatin, elektrolit tayini

pelvik ultrason

OHSS Tedavisi

Destekleyici (Konservatif) tedavi

Damar içi yatağının  doldurulması

3. boşuklardaki sıvının damar yatağına geri döndürülmesi

Hemokanstarsyonun önlenmesi

Hafif OHSS

Spasivatif tedaviye gerek yoktur. Çoğu vakalar bir haftada düzelir. Ağrılar için  anajazik verilebilir. Aktiviteler kısıtlanır. Sıvı alımı düzenlenir. Semptonlar takip edilir. Hastaneye yatırılmaya gerek yoktur.

Orta OHSS

Yakın takip hct>45 ve üzerinde ise hastaneye yatırılması gerekir.

Şiddetli (Ciddi) OHSS

Yakın takip

Hastaneye yatırılma.

Sıvı alımı azaltılır.

Ascit yüksek bulunduysa

hct>48

Hipotansiyon var ise yakın gözetim ve tedavi gerekir.

HES serumu 500-1000 cc günde 4-5 gün damar yolundan verilir.

Antikoagulan tedavi:

hct>50nin üzerinde ise 2*5000 ünite/gün heparin venöz göllenme için varis çorabı giydirilir.

Kabergolin tedavisi :

Hcg yapılma gününden itibaren 8 gün günde 1 tablet ytok karnına verilir.

Metformin tedavisi:

Sadece erken OHSS önler. Gebelik kesesi görünceye kadar ilaca devam edilir.

Human albümü :

50gr albümün 15 dakika içinde 800 ml sıvıyı 3.boşluklardan damar içinee geri döndürür.

Parasantez işlemi  yapılır

•                      Kriatin krensi düzelir.

•                      İdrar hacmi düzelir.

•                      Kilo kaybı olur.

•                      hct ,kan ozmaliterisi düşer.

•                      Akciğer dis fonksiyonu düzelir.

  Parasentez endikasyonu

Ağrı

Akciğer fonskiyonlarında bozulma

Takipne(Hızlı nefes alma)

Oksijen santrasyonu düşmesi

Hidrotoraks belirtileri

Medikal tedaviye cevap vermeyen böbrek bozukluğu.

OHSS Patoloji bilinmediğinden tedavide ampirik yaklaşımlar uygulanır. İyileşme 2 hafta içerisinde görülür. hCG seviyesi düşerse düzelme hızlanır. Gebeliğin gerçekleşmesi tabloyu ağırlaştırır.

Yoğun bakım alan OHSS hasta grubu

Tedaviye yanıt vermeyen

karaciğer yetmezliği

Akciğer dis fonksiyoni

Parasenteze rağmen akciğer santrasyonu düzelmiyor ise tedaviye dirençli böbrek yetmezliği

OHSS Olgularının takibi

Tam kan sayımı

Kilo ölçümü

Karın çevresi ölçümü (Günlük)

Hct>50 üzerinde ise antikorbilan ilaç başlamışı.

OHSS önleme

AMH ölçümü

Daha önce OHSS öyküsü olma

PKOH varlığı

İyi bir monitorozasyon

Antagonist/agonist GnRH+hCG

Kabargolin başlaması

OPU sırasında HES sol. Verme

hCG verme dozu düşürülmesi

düşük doz hCG ile luteal  faz  desteği