Aşılama (İntra Uterin İnsemilasyon )

Aşılama (İntra Uterin İnsemilasyon ) (IUI)

Aşılama erkeğin sperminin bir takım metotlar yardımı ile kaliteli ve canlı olanlarının ayrıştırılarak bir kateter yardımı ile kadının rahiminin içine bırakılması işlemidir.

Aşılama endikasyonları (Kimlere yapılır ?)

  • Açıklanamayan kısırlık vakaları

  • Hafif erkek faktörü

  • Yumurtlama bozuklukları

  • Servikal faktör

  • Endometriozis

  • İmmünolojik infertilite

  • Seksüel disfonksiyonel (vajinusmus)

  • Ereksiyon problemleri

Aşılama neden yapılır?

  • Yüksek yoğunlukta normal morfolojide hareketli (motil) sperm elde etmek

  • Ovulasyon (yumurtlama ) zamanında aşılama yaparak döllenme şansını arttırmak.

  • Serviks vajinal yolu pas geçme böylece spermin servikal mukus ile teması sağlanmamış olur.

  • Yumurta uyarıcı tedavi ile yumurta olgunlaşmasını ve olgun yumurta sayısını arttırmak.

Semenin (Meni) özellikleri

  • Sperm ve semen sıvısı

  • Seminal vezikül %60

  • Prostat sıvısı %20

  • Bulboüretral bez salgısı %4

  • 2-6 ml volüm

  • 20-100 milyon /ml sperm

  • Cooper bez salgıları

  • Früktoz , PG, seminal vezikül sıvısı

  • Aşılama için kabul edilen optimal sperm değerleri

  • Volüm 1.5 ml hipospermia

  • Sperm konsantrasyonu 15 milyon = oligosperm

  • Motilite %32 astenozoospermia

  • Morfoloji %4 teratozoospermia

Aşılamada amaç

Normal değerlerin altında olan sperm örneklerinde sperm hazırlama yöntemleri ile normal morfolojide motil spermlerin seçilmesini sağlamak.

Aşılama başarısını etkileyen faktörler

Aşılama 4-6 siklus uygulanmalı ancak ilk siklusta %88 klinik gebelik elde edilir. Bu sebepten dolayı  3 siklustan fazla uygulanmaz.

Ülkemizde IVF geçmek için (Tüp bebek) sperm >5 milyon sperm olması durumlarında en az 2 siklus IUI uygulanmış olmalıdır.

Aynı siklusta tek aşılama yapılacak ise hCG uygulaması sonrası aşılamanın 36. Saatinde şayet çift aşılama yapılacaksa hCG sonrası 12. Ve 34. Saatlerde aşılama yapılmalıdır.

İnseminasyondan sonra 15-20 dk yatak istirahati yeterli olmalıdır.

Yukarıdaki tek yada çift aşılamanın gebelik başarısı yönünden fark olmadığı söylenmektedir. Bundan dolayı hCG sonrası 34. Saatte tek inseminasyonu yapılması yeterli olacaktır.

Meni (ejekülat) nerede alınmalı ve etkilenen faktörler

2-3 günlük cinsel periz sonrası örnek mastürbasyon yolu ile aşılamanın yapıldığı merkezde alınmalıdır.

Örneğin tamamı sayıma dahil edilmeli spermin plazmadan ayrılma süresi semen analizi sonrası aşılama süresi kısa olmalıdır.

Cinsel periz 3 günden az olmalıdır. Zira serbest oksijen radikalleri (SDF) azalır. Buda aşılama başarısını olumlu etkileyecektir.

Örnek alırken seminal sıvı (jekülat) ilk atılan prostatik sıvı sperm yönünden zengin sıvıdır. Bu nedenle örneğe bu franksiyon mutlaka ilave edilmelidir. Arkasından gelen ikinci atılan vezüküler franksiyon sperm yönünden daha az zengindir. Sperm toplanırken ilk atılan sıvı mutlaka kapta toplanmalıdır.

Ejakülasyon (sperm verme) sonrası 1 saat içinde semenden ayrılması gerekiyor.

Yıkama sonrası medium içinde inkübasyon süresi 60-80 dk olmalıdır.

Semen hazırlama teknikleri

  • Yıkama nedeni

  • Plazma

  • Ölü hücreler

  • Debris

  • Yuvarlak hücrelerin uzaklaştırılması

  • Fertik sperm elde etmek

  • Sperm motilitesini arttırmak

  • Sperm kapasitasyonu

  • Serbest oksijen radikallerinin uzaklaştırılması amacını giderir.

  • Aslında normal kadınlarda yıkama işlemini vücutta servikal mukus yapmaktadır.

Sperm elde etmede yıkama metotları

  • Basit yıkama

  • Çok fazla sayıda sperm elde edilir.

  • İçerisinde immobil ve hasarlı spermler olabilir.

  • Sperm dışı hücreler ve debrisler görülebilir.

Swım-up (yüzdürme ) tekniği

  • Avantajı

  • Kolay

  • Etkin

  • Çok sayıda motil sperm elde etme

Dezavantajları

  • İmmobil sperm ihtiva etmesi

  • Düşük verim

  • Nomal kromotim sperm sayısı düşük

Dansite – graident tekniği avantajları

  • Çok sayıda motil sperm

  • Yüksek verimlilik

  • Yabancı hücrelerden ayıklanma

  • Reaktif oksijen radikalleri azalır

  • DNA frankmantasyonu sahip spermler azalır

  • Basit bir tekniktir.

Dezavantajları

  • Pahalı

  • Endetoksin riski

  • Uzun ve zahmetli

Swim- up tekniğinde sayı olarak daha çok sperm bulunmaktadır.

Yıkama öncesi sperm sayısı 5-10 milyon

Normal Morfolojisi %4’ün üzerinde

İnsemine edilen sperm sayısı 1-20 milyon olmalıdır.

Aşılama için parametreler

Total sperm sayısı 5-10 milyon

Total motil A ve B toplamı %30

Sperm morfolozisi >4

İnsemine edilen sperm saysı 0.8-5 milyon

Sperm frankmantasyon oranı <30 olmalıdır.

Aşılamada başarıyı yukarı çeken en belirgin özellik normal morfolojisi >%4 insemine edilen progresif motil sperm sayısıdır. Ayrıca başarıyı etkileyen diğer faktörler <38 yaşından küçük olma 2 den fazla olgun yumurta endometrium kalınlığı 10-11 ml insemine edilen sperm sayısı 1 milyondan fazla olmalıdır.

Sperm DNA franktasyonunu azaltmak ve aşılama başarısını arttırma

Oral antioksidan alma

Varikosel tedavisi

Sık ejokülasyon

 sperm ayrıştırma tekniği kullanma (mikroçip)

Kronik enfeksiyon durumlarında yaklaşım antiviral tedavi

sperm yıkama tekniği kullanımı

HIV virüsünden PCR analizi yapma

HİV taşıyıcılığında önce antiviral tedavi sonra yıkama zira yıkama sonrası virüsler sperm stoplazmasında bulunmazlar.

Anne HIV pozitif ise IUI ile yada IVF yapılır. Antiviral tedavi uygulanır. Gebelikte invaziv işlem yapılmaz doğum sezaryen şeklinde planlanır.

error

Bu blog yazısını beğendin mi? Lütfen paylaşalım :)