Bu grupta olan yöntemler altı başlık altında toplanmaktadır.

•  1-  Oral Kontraseptifler(haplar)

Konbine oral Kontraseptif haplar (KOK)

Sadece progesteron içeren haplar (minihap)

• 2-  Enjekte edilen Kontraseptifler

• 3-  Transdermal Kontraseptifler (bantlar)

• 4-  Vaginal halkalar

• 5-  Rahim içi sistemler

• 6-  Deri altı implantlar

Kombine oral Kontraseptifler (Haplar)

Östrojen ve progesteron kombinasyonu içeren günlük alınan haplar şeklindeki preparatlardır.

·         Monofazik

·         Bifazik

Trifazik kombinasyonlar şeklinde piyasada bulunmaktadır

Ülkemizde hap kullanımı %3 düzeyinde iken dünyada %30 lar seviyesindedir. Yaklaşık 100 milyondan  fazla kadın OK (hap) kullanmaktadır.

Etki mekanızması Ovulasyonu durdurmak :

 Etkiyi sağlayan preparattaki östrojen hormonudur.

Servikal mukusu azaltır ve koyulaştırır.

Bu etkiyi sağlayan hormon preparattaki progesterondur.

Endometrium yapısını değiştirir. Ve reseptvitesini bozar.

Bunu sağlayan hormon yine progesteron.

Tüpler üzerindeki etkisi progesteron hormonu tüplerin hareketini azaltarak yapar.

Haplar

1.  Kuşak KOK’lar  içeriği >50mcg/EE+norgesterol, norethindron

2.  Kuşak KOK’lar içeriği 20-30-35mcg/EE+levonorgestrol

3.  Kuşak KOK’lar içeriği 20-25-30mcg/EE+disogesterol,gestadone

4.  Kuşak KOK’lar içeriği 20-30mcg/EE+dienogest, drosprenone

Hapların kullanımı

Mensesin 1. Günü en uygun başlama zamandır.

Pratikte mensesin 1-5. Gün başlanması tavsiye edilir.

Yada gebelik kesin yok ise siklüsün herhangi bir döneminde başlanabilir. Ancak bir hafta ek koruma yöntemi uygulanmadır.

Haplar hep aynı saatte alınmalıdır.

Kullanım önerileri

Eğer kutunun içeriği 21 tablet ise haplar bitince 7 gün mutlaka ara verilmeli.

22 tablet ihtiva ediyorsa 6 gün ara verilmeli

28 tablet içeriyorsa hiç ara vermeden yeni kutu ile devam edilmelidir.

Kullanım kuralları KOK

Hiçbir metot kullanmamış yada hormon dışı yöntemler kullandıktan sonra hapa mensesin 1-5. Gününde başlayın

·         1.  Trimester gebelik sonlandırmalarında aynı gün

·         2.  Trimester gebelik sonlandırılmalarında ise ilk 7 gün içinde

Postpartum (emzirme dönemde) emzirme yoksa 21. Gün emzirme varsa KOK ilk 6 ay kullanılmaz.

RİA (mirena/implanon )

 çıkarıldığı gün enjektable olan progesteron içeren iğneler son dozdan 12. Haftada başlanmalıdır.

Yanlış kullanım yada unutma durumları

1 hap unutulduğunda :

12 saatten kısa ise unutulan hapı hemen al diğerlerini kullandığınıza saatte almaya devam edin.

12 saatten uzun unutuldu ise:

   İlk 7 tablet döneminde ise acil kontrasepsiyon (korunma) uygula

2.  7 tabletlik dönemde ise unutulan tableti al 7 gün kondom kullan acil koruma yöntemine gerek yok.

Son 7 tablet döneminde ise unutulan tableti al ara vermeden yeni pakete başla. 7 gün kondom uygula acil koruma yöntemine gerek yok.

2 tablet unutulduğunda

İlk 7 tablet döneminde ise 2 gün üst üste 2 tablet  ve acil koruma kiti kullan

2 . 7 tablet döneminde ise 2 gün üst üste 2 tablet al acil koruma yöntemine gerek yok 7 gün kondom kullan.

Son 7 tablette ise ara vermeden yeni pakete başla. 1 hafta kondom kullan acil koruma kitine gerek yok.

3 hap unutulduğunda:

Yeni pakete başlayın. 7 gün kondom ve acil koruma kiti kullanın.

KOK avantajları

·         Etkinliği yüksek

·         Pupertadan menopoza kadar her dönemde kullanılabilir.

·         Yan etkileri net ve tam olarak bilinmektedir.

·         Adetleri miktar süre olarak azaltması

·         PMS ve yakınmalar çok az.

·         Bırakınca doğurganlığın geri dönmesi

Dezavantajları

·         Her gün yutulmalı

·         İlaç etkileşimleri ruhsal değişiklikler

·         kan basıncı yükselmesi

·         sigara içenlerde VTE (Emboli) ve dolaşım bozukluğu

·         CYBH koruma sağlamaz.

Yan etkileri

·         Bulantı  (östrojen hormonuna bağlı)

·         Baş ağrısı (östrojen hormonuna bağlı)

·         Mastopati (östrojen hormonuna bağlı)

·         VTE (östrojen hormonuna bağlı)

·         Amenore (östrojen hormonuna bağlı)

·         Vaginal lekelenme (Düşük doz östrojen içerenlerde )

·         Akne

·         Kilo artışı

·         İştah artışı

·         Genellikle östrojen etkisi ile görülür.

Folik asit eksikliği anemisi

HDL(iyi huylu yağlar) progesteron içerenlerde bu değer düşer.

İnsülün rezisdansını arttırır.

Safra taşları (östrojen)+19 nortestesron türevleri

Meme, karaciğer, serviks kanseri üzerinde etkileri vardır.

Teratojenik etki

Ciltte lekelenme

KOK endikasyonları

Genç hastalar (adolosenler değil)

Menoroji

Disfonksiyonel uterin kanamalar

Menses ağrısı

PMS

Ektopik gebelik öyküsü

Fonksiyonel over kisleri

İyi huylu meme hastalığı

Kontr endikasyonlar

35 yaş üzeri ve 20 adet/gün fazla sigara içenler

Obezite

Gebelik şüphesi

Tanı konmamış vaginal kanama

Migren

Dislilepide (yüksek yağ)

Emzirme (ilk 6 ay)

Meme CA (kanseri)

VTE (emboli)

Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda şu yakınmalara dikkat edilmelidir.

Şiddetli ağrı (bacak, baş, göğüs, uyluk, karın )

Baş dönmesi

Kuvvet veya his kaybı

Ani görme kaybı ve bulanık görme

Konuşma bozukluğu

Göz ve deride sarılık

Sadece progesteron içeren haplar (mini hap)

İçerinde düşük doz progesteron hormonu ihtiva etmektedir.

1.Kuşak progesteron içeren haplar: norethindron

2.Kuşak : norethisteron, levonorgesterol

3.Kuşak: Desogesterol

Etki mekanizması

Ovulasyonu bqaskılama %60

Yumurta trasportunda uzama (tubal hareket azalır.)

Serviks mukus kalınlaşır.

endometrium duvarı incelir. (implantasyon güçlenişir.)

Avantajları

Etkili ve güvenli

·         Östrojende olan kardio vaskülen riski yok.

·         KOK kullanılamayan hastalarda da güvenle kullanılabilir.

·         Emzirmede güvenli kullanım

Dezavantajları

·         Mestural bozukluk

·          Amenore

·           Kırılma kanamaları

·         Mutlaka aynı saatte alınmalı

·         Fonksiyonel over kistlerinin görülmesinde artış

·         Ektopit gebelik riskinde artış

·         Meme kanseri riskinde artış (şüpheli)

·         Akne

·         Kimler kullanabilir

·         Emziren anneler

·         35 yaş üzeri

·         Sigara kullananlar

·         Şeker hastalığı

·         Obezite

·         Hiper tansiyon

·         Östrojene bağlı yan etkiler durumunda

Kullanım şekli

İdeal olanı ilk gün başlanmalı yada mensesin 1-5 günler arasında başlanabilir.

Diğer günlerde başlanmışsa 7 gün kondom ile korunma uygulanmalı

Doğum sonrası 21. Gün başlanabilir.

Kondom kullanmaya gerek yok.

Düşük sonrası ilk 7 gün içerisinde başlansın.

7 günden sonra başlanırsa ek koruma yöntemi uygulanmalıdır.

Yanlış kullanımlarda

 hap 3 saat unutulduysa :

     unutulan hap hemen alınsın

     sonraki normal zamanda

      2 günden fazla unutulduysa kondom ve acil koruma likiti uygulansın

Deriye yapışan bantlar

Östrojen ve progesteron birlikte salınım yaparlar.

Östrojen olarak etinil estrodiol progesteron olarak 150mcg norelgesteron

Yapıştırıldıktan sonra etkinliğe 48 saatte ulaşır.

Siklüsün 1-5 günü içerisinde başlanır.

İçinde 3 bant var. Bantlar 1 hafta ara ile aynı saatte değiştirilmeli.

Bantlar vücudun karın kalça bacak kol sırt ve üst kısımlarına yapıştırılabilir.

Her bir bant bir hafta süre ile yapıştırılan yerde bırakılır.

Avantajları

Kolay kullanım

Haftalık uygulama

Kesintisiz kontrollü hormon salınımı

Bırakınca hızlı geriye dönüş

Sindirim sistemi yan etkisi yok

Karaciğerden geçmez

Kilo artışı yapmaz

Dezavantajları

Deride alerjik reaksiyon

Düşme ve yerinden çıkma

bant düşerse yeni kutu ile devam edilmeli

7 gün ek yöntem kullanılmalıdır. (kondom)

Obez hastalarda etkinliği az (koruyuculuğu yok)

Baş ağrısı

Ara lekelenmeler

Kontraseptif vaginal halka(nuvaring)

Piyasada nuvaring diye satılmakta

·         Renksiz ince 4mm kalınlığında 54 mm genişliğinde elastik bantlar şeklindedir.

·         Östrojen progesteron birlikte salınım yapar.

·         Güvenli yöntemdir.

·         Her siklus için bir halka yeterli olmaktadır.

·         Menstrasyon içinde yada bitiminde vaginaya yerleştirilir.

·         3 hafta vaginada kalır.

·         1 hafta çıkarılır.

·         Uygulaması kolay

·         Sistemik etkisi çok azdır.

Etkisi :

·         Yumurtlamayı durdurur.

·         LH artışını baskılar.

·         Servikal mukus kalınlığı artar.

Avantajları

·         Kullanıcı kontrolü iyi

·         Uygulama ve çıkarma kolay

·         Aylık kontrol kesintisiz hormon salınımı

·         En düşük östrojen dozu

Enjekte kontraseptifler

Östrojen + progesteron içeren mesigyna aylık iğne

Progesteron içeren

Depoprovera

3 aylık etkili iğneler.

150 mg MPA içerir.

3 ay ara ile tekrar edilir.

Siklüsün ilk 5 günü yada gebelik yoksa siklüsün herhangi bir günündede uygulanılır.

Bu durumda 7 gün kondom kullanılması gerekir.

Etkisi :

LH ve FSH baskılar.

Ovulasyonu engeller.

Servikal mukus kalınlaşır.

Östrojen sentezinii azaltır. Bu sebepten adolesan hastalrda dikkatli kullanılmalıdır.

Avantajları

Yüksek etkinlik

Güvenilir yöntem

Emzirmede başarı ile kullanılabilir.

Östrojen yan etkileri yok

Dezavantajları

Amonero

Hipemenore

Lekelenme tarzında kanama

Kilo artışı

Fertilite geri dönüşte uzama (1.5 yıl)

Uzun süreli kullanımlarda kemik kaybı

Duygu durumları

5 yıl ve üzerinde kullanımında 4 kg gibi kilo artışı

Obezlerde bu oran 9 kiloya kadar çıkabilir.

Deri altı implantlar

Subkutan yerleştirilir.

Uzun etkili hormonal yöntemdir.

Etki süresi 3-5 yıl kadardır.

Sadece progesteron içerirler.

1-5 çubuk iftiva ederler.

Piyasada bulunan implanon 4 cm uzunluğunda başında (çekirdekte) progesteron hormonu bulunmaktadır.

Etki mekanızması

Yumurtlamayı engeller.

Servikal mukus kalınlaşır.

Östrojen ve FSH düzeyi sabit kalır.

Bu sebepten adolesanlerde güvenli kullanılır.

Mensesin 1-5 günleri arasında uygulanır.

Diğer günlerde gebelik yok ise çıkarılan aletin yerine  düşük sonrası 2. Trimester gebelik sonlandırmalarında 21. Gün kolun iç kısmına uygulanır.